محمدعلی شبیری | «خبرماشین» - در ماه های اخیر، خودروسازان سعی در تغییر روش قیمت گذاری خودرو دارند و این موضوع را یکی از دلایل اصلی مشکلات خود اعلام می کنند؛ اما آیا عملکرد مدیران این صنعت در وضعیت فعلی آن¬ها بی تاثیر است؟
اگر موضوع قیمت گذاری دستوری حل شود، وضعیت سود و ضرر، کیفیت خودروها، آمار تولید و ... چه تغییری می کند؟ آیا به جز قیمت گذاری دستوری، تحریم ها، بالا رفتن نرخ ارز و مواد اولیه، دلیل دیگری مانند ضعف مدیریتی تاثیری روی وضعیت این شرکت ها ندارد؟ 
در حال حاضر اصلی ترین دلیل اختلاف قیمت کارخانه و بازار بحث عرضه و تقاضا است. یعنی تعداد متقاضیان از تعداد خودروهای عرضه شده از سوی شرکت ها بیشتر است. پس نتیجه می گیریم اگر موضوع قیمت گذاری به همان شیوه مورد نظر خودروسازان هم تغییر کند، تا زمانی که آمار خودروهای عرضه شده به تعداد تقاضاها نرسد باز هم این اختلاف قیمت وجود خواهد داشت و هرچقدر خودروسازان قیمت خود را بالا ببرند همان اندازه شاهد افزایش قیمت در بازار آزاد خواهیم بود. پس عملاً امکان یکی شدن قیمت کارخانه و بازار بدون افزایش تولید وجود نخواهد داشت و دود آزادسازی قیمت ها فقط در چشم مصرف کننده واقعی می رود.
قطعاً هفت برابر شدن جمع زیان انباشته خودروسازان در طول سه و نیم سال نتیجه تحریم ها، بالا رفتن نرخ ارز و مواد اولیه، قیمت گذاری دستوری است اما دلایل دیگری هم در این آمار و ارقام تاثیر گذار است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خبرماشین» به نقل از خانه ملت؛ سید محسن دهنوی عضو هیات رئیسه مجلس درباره افزایش قیمت خودرو، گفت: مجموع زیان انباشته خودروسازان در پایان سال ۹۶ حدود ۱۱ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان بود که این عدد درپایان ۶ ماه نخست امسال به ۸۳ هزار میلیارد تومان رسیده است یعنی زیان انباشته خودروسازان طی ۳.۵ سال حدود ۷ برابر شده است.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی افزود: از آذر ۹۶ تا آذر ۹۹ قیمت تیبای صندوق دار حدود ۴۰۰ درصد رشد داشته، در حالیکه در این مدت براساس آمار بانک مرکزی تورم عمومی ۲ برابر شده است. در واقع متوسط قیمت‌ها ۲ برابر افزایش داشته اما بهای خودرو بیش از ۴ برابر شده است.
وی اضافه کرد: با صنعتی روبه رو هستیم که از یک سو تولیدکنندگان با حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته روبه رو هستند و از سوی دیگر قیمت خودروی تحویلی به مشتری حدود ۵ برابر شده است این وضعیت در شرایطی است که بازار در انحصار خودروسازان داخلی بوده و حمایتی بی چون و چرا از خودروساز و قطعه سازان بزرگی که تبدیل به بخشی از مافیای خودرو شده‌اند، صورت می گیرد.
وی ادامه داد: مردم ناچارند خودروی بی کیفیت را چند برابر ارزش واقعی خریداری کنند.

نگاهی به عملکرد سایپا

برای مثال آیا شرکت خودروسازی سایپا قبل از سال 97 و پیش از تحریم¬ها زیان انباشته نداشته است؟ زیان انباشته سایپا نیز طی سال ۹۷ به ۵ هزار و ۹۸۰ میلیارد تومان رسید و این یعنی دومین خودروساز بزرگ کشور نسبت به سال ۹۶، رشد ۴۲۴ درصدی را در زیان‌ دهی تجربه کرده بود.
این شرکت در ۹ ماهه سال 99 بیش از  ۳۸۰۰ میلیارد تومان متضرر شده که نسبت به مدت مشابه سال 98 (نزدیک به ۳۳۰۰ میلیارد تومان) حدود ۵۰۰ میلیارد تومان افزایش زیان را نشان می‌دهد. سایپا تا پایان آذرماه 99 بالغ بر ۱۳ هزار میلیارد تومان زیان انباشته داشته است.
سایپا در این سال‌ها با مشکلات عدیده‌ ای رو به‌ رو بود که بخشی از آن نتیجه سیاست‌ گذاری‌های غلط، عوامل بیرونی، تحریم‌ها، خروج شرکای خارجی و ... است. شکی نیست که به دلیل عوامل مورد اشاره شرکت سایپا در سال گذشته زیان ‌ده بوده اما مشکلات داخلی مانند ضعف مدیریت نیز در به وجود آمدن این مشکلات بی تاثیر نبوده است. با وجود مشکلات اشاره شده، پس از آغاز به کار وزیر صمت جدید، انتظار می رفت تغییراتی در مدیران صنعت خودرو انجام شود که فعلا خبری نیست.

نظر مرکز پژوهش های مجلس درباره صنعت خودرو

چندی پیش مرکز پژوهش‌ های مجلس اعلام کرد: صنعت خودرو علاوه بر تحریم با چالش‌ های متعددی از جمله ضعف در نظام حکمرانی، بهره‌ وری پایین عوامل تولید و چگونگی قیمت‌ گذاری مواجه است. اگرچه چالش‌ های دو خودروساز بزرگ ساختاری است و ریشه در حکمرانی شرکتی دارد اما برای نجات آن باید اصلاح ساختار صنعت خودروسازی از ابعاد مالکیتی، مدیریتی و سرمایه ‌گذاری در زمان‌ بندی مشخص در دستور کار قرار گیرد. زیرا از جمله تبعات افزایش زیان انباشته، کاهش نقدینگی، کاهش ارزش حقوق صاحبان سهام، مخاطرات حقوقی و زمینه ورود به حیطه ورشکستگی است. اصلاح نظام حکمرانی در سطح مالکیت، مدیریت، تنظیم‌ گری و افزایش بهره‌ وری عوامل تولید، جزء لاینفک ساماندهی واقعی این صنعت است.

حال باید منتظر نتیجه جلسات مرتبط با قیمت گذاری خودرو باشیم که خودروسازان به هدف خود می رسند یا نه؟ و اگر مجوز آزادسازی قیمت خودرو صادر شد، آیا مشکلات این شرکت ها تمام می شود؟ مدیران خودروسازی ها چه ضمانتی می دهند که آزادسازی قیمت خودرو، باعث اتمام یا کمتر شدن مشکلات این صنعت می شود؟