خودرو یک خانواده با درآمد متوسط اهل ونکوور که چرخ زندگی‌شان از یک مغازه لباس‌فروشی می‌چرخد، یک تویوتا کمری است؛ آن‌هم در حالی که تهیه این کمری برای یک خانواده با همین جایگاه اقتصادی در ایران کاملا دور ذهن است.
روزنامه شرق با انتشار مطلبی درباره تفاوت قیمت خودرو در داخل و خارج از ایران، ادامه داد: اولین دلیل این فاصله می‌تواند مربوط به تفاوت دستمزدها باشد؛ اما بدون در نظر گرفتن این موضوع و ارزش پولی متفاوت، قیمت خودروهای وارداتی در ایران چند برابر کشورهای تولیدکننده حساب می‌شود.
کارشناسان می‌گویند شرکت‌های واردکننده خودرو با استفاده از پول مردم، ۵۰۰ درصد بهره مالی می‌برند، چراکه با امکان واردات انحصاری قیمت‌ها را همان‌طور که می‌خواهند دستکاری می‌کنند؛ اما وارد‌کننده‌های خودرو تعرفه‌های بالای واردات را علت اصلی بالابودن قیمت آن می‌دانند.
کاهش در نرخ تعرفه، افزایش در قیمت خودرو
سال ۹۱، وقتی ارز پله‌های نردبان را یکی‌درمیان بالا می‌رفت، دولت تصمیم گرفت تعرفه واردات خودرو را سالی پنج درصد کاهش دهد؛ این‌گونه تعرفه ۹۰ درصدی واردات به ۴۰ تا ۵۵ درصد رسید؛ اما با وجود آرام گرفتن التهاب ارز و کاهش سالانه تعرفه، تغییری در قیمت‌های این خودروها ایجاد نشد و حتی منجر به افزایش قیمت برخی از آنها شد.
با وجود بهانه‌های تعرفه‌ای واردکننده‌ها، بررسی‌ها نشان می‌دهد حتی با صفر در نظر گرفتن تعرفه، قیمت خودروهای وارداتی بسیار سرسام‌آور و دور از نرخ اصلی تولیدکننده است؛ برای مثال یک «موهاوی» از شرکت کیاموتور ۱۰۷ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان در امارات فروخته می‌شود. با در نظر گرفتن ۴۰ درصد تعرفه و ۹ درصد مالیات، باید در ایران این خودرو با قیمت ۱۵۹ میلیون و ۵۷۹ هزار تومان فروخته شود؛ در حالی که قیمت آن در نمایندگی‌ها حدود ۵۵ میلیون تومان بیشتر برآورد شده است.
یک طرف وزارتخانه، یک طرف شورای رقابت
سال گذشته ابتدا وزارت صنعت، معدن و تجارت با ابلاغ دستورالعملی واردات خودرو را منحصر به نمایندگی‌های رسمی خودروسازان خارجی کرد. انتقاد‌ها که بالا گرفت، وزارت صنعت، معدن و تجارت دستورالعمل اولیه خود را تعدیل کرد و واردات خودرو از سوی واردکنندگان متفرقه را مشروط به دو شرط ایجاد شبکه خدمات پس از فروش یا خرید خدمات گارانتی از نمایندگی‌های رسمی، بلامانع اعلام کرد؛ تا جایی که بر اساس شنیده‌ها سه تا پنج درصد از ارزش خودرو را باید افراد به نمایندگی‌ها بدهند تا اجازه واردات خودرو را داشته باشند؛ اما این شرط نیز باعث نشد انحصار واردات خودرو برداشته شود، چراکه نمایندگی‌های رسمی از فروش گارانتی و صدور اجازه واردات خودرو به واردکنندگان متفرقه خودداری کردند و در نتیجه باعث کاهش شدید واردات خودرو در سال جاری شدند؛ اتفاقی که نتیجه بعدی آن افزایش تقاضا، بر هم خوردن تعادل بازار و در نتیجه افزایش دوباره قیمت خواهد شد.
حالا دوباره یکی دیگر از منتقدان این بازار انحصاری مقابل این انحصار ایستاده است؛ شورای رقابت در جلسه اخیر خود به این موضوع وارد شده و اعلام کرده است عمده واردات در انحصار دو خانواده است؛ اتفاقی که برخی از کارشناسان نتیجه آن را کاهش ۴۶ درصدی ارزش واردات خودرو در سه ماهه اول سال نسبت به مدت مشابه سال قبل می‌دانند. شورای رقابت از وزارت صنعت خواسته است دستورالعمل واردات را به‌گونه‌ای تغییر دهد که واردات خودرو از انحصار خارج شود و تمام افراد حقیقی و حقوقی امکان آن را داشته باشند.
تفاوت قیمت خودرو از امارات تا ایران
کشورهای حاشیه خلیج فارس بندرگاه اصلی واردات خودرو به ایران هستند. جدول موجود که به بررسی قیمت خودرو در امارات و ایران می‌پردازد، نشان می‌دهد به‌طور میانگین هزینه واردات خودرو و سود واردکنندگان، قیمت خودروهای وارداتی را حدود سه برابر بالا می‌برد. هزینه واردات خودرو، البته برای واردکنندگان فراتر از پرداخت تعرفه واردات است. مالیات بر ارزش‌ِ افزوده، هزینه اسقاط خودرو به‌ازای هر خودرو وارداتی، هزینه شماره‌گذاری و سایر هزینه‌های مربوط به واردات خودرو در کنار سودی که واردکنندکان برای خود در نظر می‌گیرند، موجب افزایش بهای خودروهای خارجی در بازار ایران شده است؛ اما تفاوت قیمت‌های آن بیشتر از هزینه‌های مورد نظر است.
در مثالی دیگر می‌توان به BMW X۵ اشاره کرد که با احتساب مالیات و تعرفه باید ۴۴۳ میلیون و ۵۲۰ هزار تومان به فروش برسد، اما قیمت آن در ایران یک میلیارد و ۵۰ میلیون تومان ارزیابی شده است.
منبع: ایسنا