«خبرماشین» - مهندس اشکان معصومی | در سال 97 رئیس پلیس راهور کشور اعلام کرد که خودروسازان باید از سال ۹۸ تولیدات خود را با استاندارد یورو ۵ مطابقت دهند، ولی در آن زمان خودروسازان از وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان محیط زیست و سازمان استاندارد، به دلیل برخی مشکلات تولید، برای این امر درخواست فرصت بیشتری کردند. حال بعد از گذشت این فرصت یکساله، اکنون محیط زیست و سازمان استاندارد خواستار اعمال استاندارد یورو ۵ در خودروهای داخلی شده اند و مقرر گردیده از سال 99 خودروهای داخلی طبق استاندارد یورو ۵ تولید شوند، ولی متأسفانه هنوز برخی از تولیدات خودروسازان، فاقد این استاندارد هستند.
همین امر باعث شده که در حال حاضر شرکت های خودروساز برای تحویل خودروهای با استاندارد یورو 5 به مشتریان و خریداران، هزینه اضافی مطالبه کنند و وجود ابهاماتی در شماره گذاری خودروهای یورو4، مشتریان شرکت های خودروسازی را با بلاتکلیفی و سردرگمی رو به رو کرده است. خودروسازان از نظر متخصصان امر، به عنوان متهم ردیف اول آلودگی هوا شناخته می شوند، چون استانداردهای لازم را در محصولاتشان رعایت نمی کنند. از طرفی سازمان محیط زیست شرکت های خودروساز را ملزم کرده که سطح استاندارد آلایندگی محصولات خود را از یورو ۴ به یورو ۵ ارتقاء دهند و از طرف دیگر، پلیس راهنمایی و رانندگی به خودروسازان اخطار داده در صورتی که به این کار اقدام نکنند، مجوز ثبت پلاک به آنها داده نخواهد شد. به همین دلیل تعداد زیادی از خودروهای تولیدی خودروسازی ها در سال 98 در پارکینگها و ادارات تحویل این شرکتها بلاتکلیف باقی مانده اند که خود به منزله تلف شدن سرمایه و نیروی انسانی و صرف هزینه های گزاف برای تولید است. در این مطلب به بررسی وضعیت بلاتکلیفی خودروهای تولید شده توسط خودروسازان پرداخته ایم.
یورو 4 یا یورو 5 ؟ مسئله این است !
جلسات و مذاکرات بین سازمان محیط زیست و شرکت های خودروسازی پس از یک دوره سکون و سکوت، مجدداً آغاز شده است که بحث آنها بر سر موضوع ارتقاء استانداردهای آلایندگی است؛ چرا که بر اساس ماده چهارم از قانون هوای پاک، فروش خودروهای با استاندارد آلایندگی یورو۴ از ابتدای سال 99 ممنوع شده است، بنابراین خودروسازان باید تمام محصولات خود را در سال 99 با استاندارد یورو ۵ به مشتریان تحویل دهند. حال باید دید که آیا در چنین شرایطی، خودروسازان توانایی تجهیز محصولات خود به استاندارد یورو5 را دارند؟ ارتقاء استاندارد آلایندگی خودروها چه تأثیری بر قیمت تمام شده آنها دارد؟ آیا این اقدامات واقعاً تأثیر بسزایی بر کاهش آلودگی هوای تهران و شهرهای بزرگ ایران دارد؟
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خبرماشین» به نقل از «مجله ماشین»؛ هرچند که تا به امروز، زمان کافی به خودروسازان جهت بهبود سطح استاندارد آلایندگی تولیداتشان داده شده است و دیگر تولید خودروی یورو۴ توجیهی ندارد. به علاوه باید دید آیا خودروهای با استاندارد یورو ۵، میتوانند از سوخت یورو ۴ استفاده کنند؟
در مقابل، این طرح مخالفانی هم دارد که اعتقاد دارند اجرای ماده ۴ قانون هوای پاک باعث رشد مجدد قیمت خودرو، عدم کشش بازار داخلی، کاهش ظرفیت تولید خودرو و کمبود سوخت مناسب برای خودروهای مجهز به استاندارد یورو5 خواهد شد.
طبق ماده ۴ قانون هوای پاک، خودروسازان باید این الزامات زیست محیطی را در کلیه محصولات خود و حتی در خودروهای ثبت نامی خود لحاظ کنند و خودروهای خود را با استاندارد یورو۵ به مشتریان تحویل دهند.
متخصصان صنعت خودروی کشور، تأکید دارند که با ارتقاء سطح تکنولوژی تولید خودرو، باید سوخت مصرفی آنها نیز متناسب با استاندارد یورو۵ در جایگاه های سوختگیری کشور فراهم شود. طبق نظر مدیران ارشد صنعت خودروسازی، در حال حاضر شرکت های خودروساز توانایی تولید خودرو با استاندارد یورو5 را دارند، ولی مسئله اصلی، ظرفیت تولید خودرو با استاندارد یورو5 است. در شرایط کنونی ظرفیت بازار به نظر نمیرسد که خودروسازان بتوانند تمام ظرفیت تولید خود را با استاندارد یورو5 به بازار عرضه کنند.
از طرف دیگر، بدون شک به جهت کاربرد تکنولوژی های جدید در تولید خودروهای با استاندارد یورو5 قیمت خودروها افزایش خواهد یافت. همچنین قیمت بالاتر بنزین یورو5 نسبت به بنزین یورو4 که اولویت اصلی عرضه سوخت است، یکی دیگر از مشکلات ارتقاء استاندارد آلایندگی خودروها است. بنابراین چالش دیگری که در نتیجه این الزامات ایجاد میشود، گرانی خودرو و کاهش حجم تولید خودروسازان است، هرچند که در شرایط امروزی جامعه، به دلیل شیوع بیماری کرونا و تحریم های آمریکا، در حال حاضر خودروسازان با حداکثر ظرفیت خود نیز تولید نمی کنند و همین موضوع می تواند عامل دیگری برای رشد مضاعف قیمت خودرو باشد.
به هر صورت اگر خودروسازان این استاندارد را برای کلیه خودروهای تولیدی خود اعمال کنند، بدون شک ظرفیت تولید آنها کاهش محسوسی خواهد داشت. الزام به تولید خودرو با استاندار یورو5 با هدف کاهش آلودگی هوا انجام می شود.
این موضوع در حالی مطرح شده است که طبق آمار منتشر شده از طرف سازمان محیط زیست، خودروهای سواری نو و تازه وارد، سهم قابل توجهی در آلودگی هوای شهرها ندارند و عوامل دیگری مانند تردد خودروهای فرسوده، موتورسیکلت ها و ناوگان حمل و نقل شهری قدیمی و فرسوده در سطح شهر و مصرف سوختهای مایع به ویژه مازوت در نیروگاههای اطراف تهران، تأثیر بسیار بیشتری بر آلودگی هوا دارند.
بنابراین متخصصان امر معتقدند که این طرح گرهای از معضل آلودگی هوای کلان شهرهای ایران را نمی گشاید، بلکه تنها فشاری مضاعف را برای خرید خودروهای گرانتر و سوخت گرانتر به مردم وارد می کند.
در حال حاضر حدود 17 تا 18 میلیون خودروی سواری با استانداردهای آلایندگی پایینتر از یورو4 در سطح شهر تردد دارند. بنابراین حتی اگر در سال 99 تعداد هفتصد هزار تا یک میلیون دستگاه خودرو با استاندارد یورو5 هم وارد بازار شوند، تأثیر چندانی بر کاهش آلودگی هوا نخواهد داشت. از طرف دیگر، با افزایش قیمت خودرو، بر تعداد خودروهای فرسوده که در شهر تردد می کنند، افزوده خواهد شد.
با وجود بنزین فعلی موجود در کشور، خودروهای نو هم به سرعت مستهلک خواهند شد. با وجود همه این عوامل، از طرف دیگر پیش فروش و تحویل خودروهای یورو4 در ماه های گذشته توسط شرکت های خودروساز، مشکلات و نگرانی هایی را برای مشتریان و خریداران این خودروها ایجاد کرده است.
اکنون شرکت ایران خودرو و پارس خودرو تعداد زیادی از خودروهای یورو4 خود را تحویل مشتریان داده اند و این در حالی است که سازمان محیط زیست مجوز لازم را برای شماره گذاری این گونه خودروها نمی دهد. در زمان شماره گذاری خودرو باید سازمان ملی استاندارد گواهی پاس شدن استانداردها و سازمان حفاظت محیط زیست گواهینامه استاندارد یورو4 را از نظر آلایندگی صادر کند و تا زمانی که این دو گواهینامه صادر نشود، پلیس راهنمایی خودرو را شماره گذاری نمی کند. طبق اعلام پلیس راهور ناجا، راهنمایی و رانندگی مطابق قانون پس از اخذ تأییدیه سازمان ملی استاندارد و سازمان حفاظت محیط زیست، خودروها را شماره گذاری میکند. طبق ماده4 قانون هوای پاک، این خودروها مستلزم به اخذ تأییدیه آلایندگی از سازمان محیط زیست هستند و پیش فروش و فروش آنها ممنوع بوده است. این خودروها باید تأییدیه لازم را اخذ می کردند و اگر تأییدیه لازم را از سازمان حفاظت محیط زیست اخذ کنند، شماره گذاری میشوند.
بر اساس قانون، پیش فروش خودروهایی که تأییدیه استاندارد آلایندگی را ندارند، ممنوع اعلام شده است. خودروسازی باید تأییدیه را از محیط زیست دریافت کند و به پلیس ارائه دهد و هیچ خودرویی بدون پلاک اجازه خروج از کارخانه را ندارد.
سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده که بیشتر قطعات محصولات سایپا و ایران خودرو ساخت داخل است و ارتقاء استاندارد آنها ارتباطی با تحریم اقتصادی ندارد و اگر خودروی مجهز به استاندارد یورو۵ از سوخت یورو۴ استفاده کند، مشکلی وجود ندارد، چرا که تفاوت کیفیت و قیمت سوخت یورو۴ و یورو۵ ناچیز است؛ بنابراین اجباری به استفاده از سوخت یورو۵ در خودروهای یورو۵ وجود ندارد. خودروسازان منتظر ارتقای استاندارد سوخت باشند یا وزارت نفت صبر کند تا استاندارد خودروها ارتقا یابد. به عبارت دیگر نمی توان هر دو شرایط را همزمان ایجاد کرد و خودروسازان و وزارت نفت هر دو باید مسئولیت های خود را در این زمینه انجام دهند و ارتقای استاندارد محصولات خود را شروع کنند.
براساس خبرهای رسیده، پس از چالش های فراوان و بروز مشکلات مختلف برای مشتریان، سرانجام مجوز شماره گذاری برخی خودروهای یورو 4 تولیدی صادر شده است. نیمه مرداد گذشته با امضای معاون اول رئیس جمهور، مصوبه مربوط به شماره گذاری تعدادی خودروی تاکسی و وانت آریسان دوگانه سوز دارای استاندارد آلایندگی یورو۴ ابلاغ شد.
تفاوت استانداردهای یورو4 و یورو5
بهتر است برای درک بهتر شرایط پیش رو و الزام خودروسازان به اعمال استاندارد آلایندگی در محصولاتشان، تفاوت میان استانداردهای آلایندگی یورو4 و یورو5 را بدانیم. برای خودروهای بنزینی میتوان 6 تفاوت بین این دو استاندارد بیان کرد:
1. کاهش انتشار گازهای آلاینده اکسید نیتروژن (NOx)
2. اعمال حد مجاز برای آلاینده های هیدروکربنهای غیر متان
3. اعمال حد مجاز برای آلاینده های ذرات معلق در موتورهای GDI یا سیستم تزریق مستقیم بنزین
4. ارتقاء روشهای آزمون و اندازه گیری میزان آلایندگی خودروها
5. ارتقاء سیستم های عیب یابی تجهیزات کنترل کننده آلایندگی خودروها
6. افزایش میزان دوام آلایندگی خودروها از مسافت 100 هزار کیلومتر به 160 هزار کیلومتر
در حقیقت، تفاوت آلایندگی ذرات معلق خودروها در استاندارد یورو4 تا یورو5 حدود 5 برابر بوده و این در حالی است که در اتحادیه اروپا سالهاست که خودروها موظف به رعایت خروجی حداکثر 0.005 گرم ذرات معلق به ازای هر کیلومتر پیمایش هستند. موتورهای با استاندارد یورو4 پتانسیل و قابلیت تبدیل به موتور با استاندارد یورو5 را بدون تغییر فیزیکی و مکانیکی دارند، البته ممکن است برخی موتورها برای ارتقاء به تعویض قطعات نیاز داشته باشند. در این شرایط، مصرف سوخت خودرو و سطح آلایندگی موتور از طریق سیستم مدیریت خودرو به حداقل ممکن میرسد.
مرجع: سایتهای سازمان ملی استاندارد و سازمان حفاظت محیط زیست