افزایش تعرفه واردات خودروهای هیبرید؛ صحیح یا غلط؟

گردآوری: محمدعلی شبیری - «خبرماشین» / دستور العمل واردات خودرو سرانجام با تأخیر چند ماهه ابلاغ شد، اما نکته اساسی این دستورالعمل نسخه جدید دولت برای واردات خودروهای هیبریدی است، به این صورت که تعرفه واردات این خودروها افزایش زیادی را تجربه کرد؛ این در حالی است که تحقیقات نشان داده که میزان مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا بیشتر از زلزله است. هر ساله با نزدیک شدن به فصل سرما، مردم به ویژه در کلان شهرها با پدیده آلودگی هوا مواجه هستند. داستانی که هر سال پاییز و زمستان تکرار می شود. برخی مدیران شهری می گویند در روزهای آلوده هوا یک شیفت کاری به بهشت زهرا افزوده می شود. آلودگی هوا به معنی افزایش یکی از آلاینده های هوا به میزانی بیش از سقف استاندارد تعیین شده و قرارگیری در شرایط ناسالم است.
براساس تحقیقی که از سوی اندیشکده سیاست گذاری صنعتی امیرکبیر انجام شده و به نقل از تسنیم، منبع 70 درصد از ذرات معلق تولیدی در شهر تهران وسایل نقلیه هستند که از این میان خودروهای سواری شخصی 1.4 درصد، تاکسی ها حدود 1 درصد، مینی بوس ها 4.2 درصد، موتور سیکلت ها 10.5 درصد، اتوبوس های عمومی شهری 12.6 درصد، اتوبوس های بخش خصوصی 18.2 درصد و خودروهای سنگین 22.4 درصد از ذرات معلق تولیدی توسط وسایل نقلیه را شامل می شوند.
آیا واقعا آلودگی هوا تاثیری با افزایش مرگ و میر دارد؟ موضوعی که تاکنون هیچ نهادی علمی آن را تایید نکرده بود اما یک مقاله علمی اثبات کرده است که میان تعداد روزهای آلوده سال و افزایش مرگ و میر رابطه معنا داری وجود دارد. در این تحقیق که خبرگزاری مهر آن را منتشر کرده است، شهر تهران یکی از آلوده ترین شهرهای جهان معرفی شده که عواقب آن به صورت بیماری ها و امراض قلبی عروقی، تنفسی و سکته مغزی متوجه ساکنان این شهر می شود. شواهد نشان داده است که در روزهائی که آلودگی هوای ناشی از ذرات معلق زیاد بوده ، موارد پذیرش افرادی که دچار مشکلات قلبی-عروقی و تنفسی شده بوده اند، بیشتر بوده است. در مطالعه ای مسعود فشکی کارشناس مهندسی بهداشت محیط در خصوص رابطه مرگ و میر شهروندان و آلودگی هوا در سال ۹۳ انجام داده است مشخص شده که میان افزایش آمار مرگ و میر و روزهای آلوده ارتباط معناداری وجود دارد.
محمدجواد محمدی‌زاده که پیش از این، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بود، در یک نشست خبری از رشد ۹ برابری تعرفه واردات خودروهای هیبریدی به منظور استفاده در ناوگان حمل و نقل عمومی کشور خبر داد و گفت: افزایش تعرفه تاثیر منفی بر بازار گذاشته و اکنون قیمت خودروهای هیبریدی که در ناوگان حمل و نقل عمومی و تاکسی ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، افزایش قیمت ۶۰ میلیون تومانی را تجربه می‌کنند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خبرماشین» به نقل از فارس، عضو انجمن واردکنندگان خودرو افزود: در این میان به نظر می‌رسد که رشد ۹ برابری تعرفه واردات این خودروها، ناشی از فشار مافیای فعال در زمینه افزایش مصرف بنزین باشد؛ این در حالی است که افزایش چشمگیر تعرفه واردات خودروهای هیبریدی به کشور در مصوبه اخیر دولت، جای تاسف دارد.
محمدی‌زاده ادامه داد: سیاست وزارتخانه‌های صنعت و اقتصاد به معنی تحریک مردم به مصرف بیشتر بنزین است، در حالیکه مطابق با قانون، مجلس و دولت باید از عرضه خودروهای هیبریدی در کشور حمایت کنند که مصوبه اخیر دولت به معنی نقض این قانون است؛ به خصوص اینکه تعرفه واردات خودروهای هیبریدی ۴ برابر خودروهای بنزینی افزایش یافته و در چنین شرایطی، بالا رفتن تعرفه واردات قطعات و محصول نیمه‌ساخته نیز باعث شده قیمت خودروهای داخلی طی ماه‌های اخیر افزایش یابد.
وی تصریح کرد: هدف از اعمال این تعرفه‌ها، تنظیم بازار نیست، بلکه برآوردها نشان می دهد که با اعمال تعرفه‌های جدید، قیمت هر دستگاه تاکسی هیبریدی ۶۰ میلیون تومان افزایش یافته است و این اقدام به معنی حمایت از تولید داخل و مصرف‌کننده نیست، بلکه به نظر می‌رسد دولت قصد دارد بخشی از رشد ۳۵ درصدی درآمدهای مالیاتی از محل افزایش واردات در بودجه ۹۷ را تأمین کند.وی در مورد برنامه تولید موتورسیکلت‌های برقی در کشور نیز گفت: اگر شهرداری‌ها کمک بلاعوض بابت این محصولات پرداخت کنند، تولید این خودروها در کشور صورت خواهد گرفت؛ البته باید توجه داشت که تعیین تعرفه بالای واردات خودروهای هیبریدی نتیجه اعمال نظر مافیای فعال در جهت افزایش مصرف بنزین در کشور است تا با جلوگیری از واردات خودروهای هیبریدی، کاهش مصرف بنزین اتفاق نیفتد.

آیا خودروهای هیبریدی نقشی در کاهش آلودگی هوا دارد؟
از تولید اولین خودرو با تکنولوژی هیبرید تا به امروز حدود 20 سال می گذرد و بحران کاهش منابع سوخت فسیلی و هزینه بالای سوخت از یک طرف و از طرفی دیگر پررنگ شدن مسائل زیست محیطی و افزایش آلودگی هوا و خطرات حاصل از آن، سبب گشته تا شاهد گسترش و توسعه روزافزون تولیدات خودروهایی با این تکنولوژی باشیم.
به طور کل می‌توان این خودرو ها را به عنوان خودرویی دوگانه با قدرت ترکیبی بین یک موتور بنزینی  و یک موتور الکتریکی معرفی کرد که تنها با سوخت گیری موتور بنزینی، باطری موتور الکتریکی هم توسط انرژی حرکتی موتور شارژ شده و با حرکت هر دو با هم یا تنها موتور الکتریکی، باعث صرفه جویی در مصرف سوخت و کاهش گازهای آلاینده محیط زیست می‌شوند.
همانطور که گفته شد خودروهای هیبریدی با دو موتور بنزینی و الکتریکی کار می کنند و برای شارژ باطری آن، نیازی به منبع خارجی از قبیل برق شهری و یا ایستگاه های مخصوص شارژ نیست و شارژ باطری از طریق موتور- ژنراتورهای به کار رفته در این سیستم صورت می پذیرد به صورتی که به غیر از موتور بنزینی، برداشتن پا از پدال گاز و یا ترمز کردن نیز باعث می شود که انرژی مکانیکی تبدیل به انرژی الکتریکی شده و بدون کوچکترین اتلاف، انرژی حاصل شده صرف شارژ مجدد باطری گردد. همچنین خودروهای هیبرید مجهز به باتری های فوق پیشرفته هیدرید نیکل جهت تامین نیروی لازم برای موتور الکتریکی می باشند و در صورت استفاده مناسب، این باتری ها عمری بالای ۱۵ سال دارند. 
خودروهای هیبرید دارای ویژگی در عملکرد بهینه آنها می باشد که این سیستم باعث پایین آمدن چشمگیر مصرف سوخت و آلایندگی از یک طرف و بهبود قوای محرکه و بالا رفتن قدرت خروجی موتور از طرف دیگر شده است که این مهم از طریق هماهنگی و تعامل دائمی و بهینه موتور الکتریکی و موتور بنزینی موجود در این سیستم ایجاد می گردد.
اولین خودروی هیبرید تویوتا،  پریوس نام دارد که با شعار ” به موقع و برای کمک به قرن ۲۱ ام ” به عنوان اولین خودروی هیبرید تولید انبوه در دنیا، شناخته می شود. امروزه تویوتا پریوس در بیش از ۴۴ کشور جهان به فروش می رسد و به کاهش انتشار گاز های  نظیر CO2 و NOX  و در نتیجه کاهش آلودگی کمک می کند و با فروش بیش از 3.500.000 دستگاه تا به حال پرفروش ترین خودروی هیبرید دنیا شناخته شده است.
چندی پیش یک کارشناس در مصاحبه با یکی از خبرگزاری ها، خودروهای هیبرید را بی تاثیر در کاهش آلودگی هوا دانسته بود و خودرهای برقی را جایگزین مناسبی برای بنزینی اعلام کرده بود. این در حالی است که صادرات تویوتا پریوس به 44 کشور جهان با هدف پایین آمدن مصرف سوخت، گواه این موضوع است که خودروهای هیبریدی نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا دارند؛ همچنین در بحث خودروهای برقی، فراموش نکنیم قبل از ورود هر تکنولوژی جدید به بازار، خصوصا در بحث حمل و نقل، نیازمند ایجاد بستر مناسب و فرهنگ لازم برای کاربرد آن هستیم. به یاد داشته باشیم بدون ایجاد زیرساخت های مناسب، پیشرفته ترین فناوری ها نیز محکوم به شکست هستند. ایجاد شبکه های خدمات پس از فروش با امکان خدمت رسانی به این خودروها، تامین لوازم مورد نیاز، ارائه آموزش های لازم به خریداران، آموزش نکات ایمنی در به کارگیری (به دلیل حضور برق در ساختار حرکتی خودرو)، روش های اسقاط باتری ها والکتروموتورهای اتومبیل جهت جلوگیری از تخریب محیط زیست و ... تنها بخشی از مسائل ضروری و مهم است که از قبل باید در فهرست مطالبات سازمان های مرتبط و به ویژه عموم خریداران قرار گیرد.
پیشنهاد می شود حال که زیرساخت های خودروهای هیبریدی شامل آشنایی و گرایش مردم به این خودروها، خدمات پس از فروش گسترده در کشور و ... آماده شده است، مسئولین با به کارگیری کارشناسان متخصص این موضوع، مجددا قوانین را بررسی کنند تا شرایط ورود خودروهای هیبریدی به کشور آسان تر شود.